Ελλάδα, χώρα του ήλιου και του cloud της Microsoft

Το 1967 βγήκε στους κινηματογράφους η πρώτη έγχρωμη ελληνική ταινία, με τίτλο «Καλώς ήρθε το δολάριο», από όπου και η δημοφιλής φράση «καλώς τα ναυτάκια τα ζουμπουρλούδικα». Σε μια σκοτεινή -πολιτικά- εποχή, όπου η φτώχεια κυριαρχούσε στα λαϊκά στρώματα, ο ερχομός κάποιων πλοίων του αμερικανικού στόλου θεωρούνταν μεγάλο γεγονός και ευκαιρία για ορισμένους να αυξήσουν το πενιχρό τους εισόδημα. Ήταν, βλέπετε, η πλούσια Αμερική και η φτωχή Ελλάδα.

53 χρόνια μετά, αρκετά έχουν αλλάξει και άλλα παραμένουν ίδια, αν και σε διαφορετικές κλίμακες. Εδώ, όπως θα έχετε ήδη καταλάβει, μιλάμε για την επένδυση 400 εκατομμυρίων δολαρίων της Microsoft (με την προστιθέμενη αξία θα φτάσει το 1 δισ., όπως λέγεται) σε μια ακόμα φτωχή -ή πτωχευμένη, αν προτιμάτε- Ελλάδα.

Τόσο οι κυβερνητικές ανακοινώσεις όσο και οι δημοσιεύσεις των παχυλά επιδοτούμενων ΜΜΕ δεν απέχουν από τη σεναριακή πραγματικότητα της προαναφερθείσας ταινίας. Και πάλι, δηλαδή, ως χώρα καλωσορίζουμε το δολάριο που έρχεται να μας σώσει(.

Θα μας σώσει, όμως; Ή έστω, θα φέρει ρυθμούς ανάπτυξης και θα καταστήσει την Ελλάδα μια «τεχνολογική δύναμη», όπως έχει λεχθεί;

Ο πρωθυπουργός ανέφερε χαρακτηριστικά πως «η Ελλάδα έχει τον ήλιο της, τώρα έχει και το cloud της». Το πιο πιθανό είναι να μη γνωρίζει καν τι είναι το cloud (ελλ. «υπολογιστικό νέφος») και απλά να είπε μια ατάκα που του έδωσε το τεχνικό του επιτελείο. Και αυτό επειδή η επένδυση της Microsoft αφορά τη δημιουργία ενός κέντρου δεδομένων (αγγλ. «data center») που θα αποθηκεύει και θα διαχειρίζεται τα δεδομένα στο cloud της.

Οι λόγοι της επένδυσης

Άραγε, η Microsoft προχωρά στην επένδυση επειδή προσμένει έσοδα από την εγχώρια αγορά; Είναι αστείο και να το αναφέρουμε καν, κυρίως λόγω του μικρού πληθυσμού της χώρας. Κοιτάζοντας, όμως, τον ευρωπαϊκό χάρτη, βλέπουμε πως η εταιρεία διαθέτει άλλα τέσσερα κέντρα δεδομένων σε Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία και Ιρλανδία. Βόρεια, δηλαδή, καλύπτοντας αυτό το κομμάτι της Γηραιάς ηπείρου.

Την ίδια ώρα, υπό κατασκευή βρίσκονται άλλα τρία παρόμοια κέντρα, σε Πολωνία, Ισπανία και Ιταλία. Νοτιοδυτικά, δηλαδή. Συνολικά, αυτήν τη στιγμή, η Microsoft έχει 26 κέντρα δεδομένων σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Ελλάδα, γεωγραφικά, βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο από όπου η Microsoft θα αποκτήσει πρόσβαση στη Μέση Ανατολή —μια πολύ μεγάλη αναπτυσσόμενη αγορά.

Θα μπορούσε κάποιος να ρωτήσει «γιατί στην Ελλάδα και όχι στην Τουρκία, στη Βουλγαρία ή ακόμη και στην Αλβανία, όπου τα κόστη θα ήταν πιο χαμηλά;». Δεν είμαι ειδικός για να δώσω κάποιες σαφείς απαντήσεις μα η λογική λέει πως αυτό έχει να κάνει με τις παραχωρήσεις. Τα ανταλλάγματα, δηλαδή, μιας χώρας σε μια πολυεθνική που έρχεται να επενδύσει στο έδαφός της. Ποια θα είναι αυτά; Ίσως μειωμένη φορολόγηση, ίσως φτηνή προμήθεια ενέργειας ή και άλλα, τα οποία δε μπορώ να σκεφτώ αυτήν τη στιγμή.

Απαιτήσεις λειτουργίας ενός κέντρου δεδομένων

Για να τα κατανοήσουμε καλύτερα όλα αυτά, ας δούμε τι χρειάζεται ένα επίγειο κέντρο δεδομένων. Τονίζω το επίγειο, αφού αναμένονται και τα υποθαλάσσια.
Ιδιόκτητα οικόπεδα

Προφανώς, η αγορά οικοπέδων και κτηρίων (όπως ανακοινώθηκε, θα είναι τρία στην Αττική) θα είναι κάτι εύκολο, πόσο μάλλον σε μια χώρα όπου το υψηλό real estate βρίσκεται σε άνθιση όσον αφορά ξένους επενδυτές. Και τι θα υπάρχει μέσα σε αυτά τα κτήρια; Υπολογιστές. Πολλοί υπολογιστές με συστήματα ελέγχου θερμοκρασίας, υγρασίας κλπ.
Συνεχής ηλεκτροδότηση και υψηλή ενεργειακή απόδοση

Όπως είναι ευνόητο, λοιπόν, η αδιάκοπη ηλεκτροδότηση τέτοιων κτηρίων με σειρές υπολογιστικών μονάδων είναι απαιτούμενη. Και ακριβή, επίσης, καθώς αποτελεί ένα σημαντικό λειτουργικό έξοδο. Το αν αυτή η ενέργεια θα είναι με μορφή ηλεκτρικού ρεύματος, αιολική, φυσικό αέριο ή συνδυασμός, δεν το γνωρίζω.

Βέβαια, αυτού του είδους οι κατασκευές παράγουν αυτόνομα μια ποσότητα ενέργειας για την απρόσκοπτη λειτουργία τους, μα και πάλι, ίσως απαιτείται επιπλέον κάλυψη από κάποιον πάροχο (πιθανότατα, τη ΔΕΗ). Περί αυτού διάβασα κάτι εύστοχο που έλεγε πως ενδέχεται, εν ευθέτω χρόνω, να δούμε στους λογαριασμούς μας μια επιπλέον χρέωση -χαράτσι, για να το πούμε καθαρά- για «Ειδικό Τέλος Νέων Τεχνολογιών» ή κάπως έτσι.
Υπεύθυνο προσωπικό

Είναι γνωστό πως τα κέντρα δεδομένων και η σχετική τεχνολογία βασίζονται στον αυτοματισμό. Έτσι, το εξειδικευμένο προσωπικό για τη λειτουργία τους θα είναι ελάχιστο. Πιθανώς, θα υπάρχει ανακάτεμα εθνικοτήτων, με τα μεγάλα κεφάλια να προέρχονται από τις ΗΠΑ. Ίσως, οι πωλητές του Azure (του cloud της Microsoft) να είναι από την Ελλάδα, ως καλύτεροι γνώστες της εγχώριας αγοράς και των δυναμικών πελατών.

Επιπλέον, θα χρειαστεί και δευτερεύον εργατικό προσωπικό, όπως για παράδειγμα σε τομείς καθαριότητας, συντήρησης και φύλαξης. Λογικά, αυτά θα δοθούν εργολαβικά σε αντίστοιχες εταιρείες που εδρεύουν στη χώρα.

Συνολικά πάντως, βλέποντας και την επάνδρωση ανάλογων κέντρων σε άλλες χώρες, μιλάμε για 120 με 150 άτομα στην καλύτερη περίπτωση. Άρα, δεν ισχύουν τα διάφορα που γράφονται για «νέες θέσεις εργασίας», «πολλές προσλήψεις», «καταπολέμηση ανεργίας»· πρωταρχικά επιχειρήματα σε επενδύσεις.

Κοινώς, η συγκεκριμένη επένδυση της Microsoft δε θα προσφέρει καμία τόνωση στην αγορά, όπως για παράδειγμα μια αντίστοιχου ύψους ενός εργοστασίου.
Υλικά (Hardware)

Φυσικά, εκτός των υλικών για την ανακατασκευή των κτηρίων, τα οποία θα έχουν σειρά ασφαλιστικών δικλείδων (από φυσικές καταστροφές, δολιοφθορές κ.ο.κ.), και των ηλεκτρονικών μέσων παρακολούθησης/ασφαλείας, θα χρειαστούν υπολογιστές, χιλιόμετρα καλωδίων, οπτικές ίνες και άλλα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά εξαρτήματα.

Το σημαντικότερο έξοδο, όπως είναι εύλογο, αφορά τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές που θα γίνουν οι servers. Πρόκειται για πληθώρα μηχανημάτων με διαφορετικούς ρόλους (network switches, GPUs, CPUs, Smart NICs, αποθηκευτικά μέσα κλπ.) που θα έχουν και το αντίστοιχο λογισμικό.


Απλό είναι να καταλάβουμε πως σε αυτό το κομμάτι θα επωφεληθούν οι μεγάλοι κατασκευαστές, κυρίως από τις ΗΠΑ (π.χ. Intel, Dell), όπως και άλλες πολυεθνικές σαν την Siemens (στα ηλεκτρολογικά). Οπότε, το μεγαλύτερο μέρος του συναλλάγματος θα ταξιδέψει εκτός Ελλάδας.

Ποιοι θα ωφεληθούν από αυτήν την επένδυση;

Όπως είπαμε και πιο πάνω, στόχος της Microsoft είναι οι αγορές της Μέσης Ανατολής. Σαφώς όμως, τα όποια έσοδα από την αγορά της Ελλάδας θα είναι ευπρόσδεκτα.

Όφελος θα υπάρξει όσον αφορά το Δημόσιο, το οποίο ταχέως ψηφιοποιείται και οδεύει προς το cloud. Αυτό θα σημαίνει ταχύτερη και καλύτερη εξυπηρέτηση για τον πολίτη, χωρίς τη δαιδαλώδη περιπλάνησή του στα κτήρια των δημόσιων υπηρεσιών. Αν και αυτό θα πάρει τον χρόνο του, επειδή -όπως φαίνεται και από την πρόσφατη υλοποίηση του «ΣΗΔΕ Ίριδα»- τα γραφειοκρατικά προβλήματα εντός των υπηρεσιών παραμένουν.

Άλλοι που θα επωφεληθούν θα είναι τα μεγάλα ψάρια, δηλαδή οι τράπεζες, οι ΔΕΚΟ και οι μεγάλες εταιρείες που εδρεύουν στη χώρα. Κοινώς, οι κορυφαίοι πελάτες του Azure της Microsoft.

Το αν μια τέτοια επένδυση θα φέρει και έσοδα στα ταμεία, τουλάχιστον στον υπερβολικό βαθμό που υπαινίχθηκε ο πρωθυπουργός, μάλλον είναι αστείο να το συζητάμε. Μπορεί η Microsoft να ακολουθήσει την εγχώρια τιμολόγηση μα κανείς δε γνωρίζει τα ψιλά γράμματα της συμφωνίας. Κακά τα ψέματα, οι παραχωρήσεις και οι διευκολύνσεις σε επενδύτες -και πόσο μάλλον σε ένα θηρίο όπως η Microsoft- θεωρούνται δεδομένες. Πολλές φορές και σκανδαλώδεις.

Τούτου λεχθέντος, δε θα πρέπει να ξεχνάμε τα όσα έχει επανειλημμένως πει ο ο CEO της εταιρείας, Satya Nadella, περί του «τεχνολογικού εθνικισμού», δηλαδή της αυξανόμενης τάσης για έλεγχο των πολυεθνικών τεχνολογικών κολοσσών από τα κράτη.

Δεδομένου πως, εν έτει 2020, τα «ζουμπουρλούδικα ναυτάκια» είναι η Microsoft μα η λογική του τεμενά παραμένει η ίδια -έχοντας και τα παραδείγματα των παραχωρήσεων σε άλλους, πιο μικρού βεληνεκούς, επενδυτές, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια της κρίσης- μπορώ μόνο να υποθέσω πως το μάρμαρο θα το πληρώσει, για μια ακόμα φορά, ο μη προνομιούχος. Όλοι εμείς, δηλαδή.

Πιθανότατα, δε, η όλη επένδυση θα επιφέρει ζημία σε υπάρχουσες ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται ήδη στο αντικείμενο (hyperscalers). Άλλωστε, οι κυρίαρχοι παίκτες -και σε αυτόν το τομέα- είναι η Amazon, η Microsoft και πιο πίσω η Google, που συνολικά κατέχουν παραπάνω από το 70% της παγκόσμιας αγοράς. Ενδεικτικά, η Microsoft παρουσιάζει κέρδη που ξεπερνούν τα 42 δισ. δολάρια. Στα ίδια πλαίσια κινείται η Amazon και πιο χαμηλά η Google με 9 δισ. Συνολικά δηλαδή, μιλάμε για παραπάνω από 95 δισ. δολάρια για μόνο 3 εταιρείες, αποκλειστικά από την τεχνολογία του cloud.

Όσο για τα ECDL (για 100.000 λέει η ανακοίνωση) που έρχονται πακέτο με τη συμφωνία, αυτά αποτελούν ανέκδοτο. Είναι τραγικό στον 21ο αιώνα να λέμε πως η χρήση μιας σουίτας γραφείου (σ.σ. της Microsoft εν προκειμένω, τι σύμπτωση) θεωρείται «τεχνολογική δεξιότητα».

Δε χρειάζεται να τονίσω πως δεν πρόκειται για ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα μα για τεχνολογικό πολυεθνικό κολοσσό που επενδύει στρατηγικά και κατόπιν ενδελεχούς μελέτης, με μόνο στόχο την υπερκερδία λογοδοτώντας σε μετόχους που διψούν για όλο και περισσότερο χρήμα.

Η κακή προϊστορία στην επικαιρότητα

Είναι αδύνατο να μη θυμηθώ την προηγούμενη φορά που η Microsoft δραστηριοποιήθηκε στη χώρα· παρεμπιπτόντως, κυβερνούσε το ίδιο πολιτικό κόμμα με τώρα. Κανένας δεν ξέρει για ποιον σκοπό δόθηκαν τόσα εκατομμύρια, και μάλιστα χωρίς να προηγηθεί οποιοσδήποτε ανοιχτός διαγωνισμός.

Ήταν κάτι που συνήθιζε η Microsoft, εκείνη την εποχή, ώστε να επιβάλει παγκοσμίως το μονοπώλιο των προϊόντων και των προτύπων της. Όσο θυμάμαι, τότε είχε πιέσει για την επιβολή του OOXML αντί του ODT. Ως αποτέλεσμα, ολόκληρη η χώρα βυθίστηκε στα προϊόντα της πολυεθνικής, καταργώντας -σχεδόν ποινικοποιώντας- τον όποιο ανταγωνισμό.

Ακόμα και τώρα, αν ψάξετε, θα δείτε πως αυτό που έχει μείνει είναι οι φωτογραφίες του τότε αρμόδιου υπουργού Αλογοσκούφη δίπλα στον Bill Gates, ο οποίος είχε έρθει αυτοπροσώπως για την επιστέγαση αυτής της συμφωνίας. Επιπλέον, έχει καταγραφεί η εξαπάτηση της τότε Bουλής από τον εν λόγω υπουργό, μια υπόθεση που έφτασε μέχρι και τα ευρωπαϊκά δικαστήρια. Δεν ίδρωσε κανενός το αυτί, όμως.

Αλλά όχι, να μην είμαι άδικος. Ανάμεσα στα άλλα τότε, ιδρύθηκε και ένα fund για startups, το οποίο δίνει διδακτορική υποτροφία σε δύο ή τρεις φοιτητές τον χρόνο. Αστεία πράγματα —καθρεφτάκια για ιθαγενείς.

«Ανάπτυξη» με πολιτικές σκοπιμότητες

Από τα παραπάνω προκύπτει πως οι μεγαλόσχημες ανακοινώσεις, σε συνδυασμό με τη φιέστα της ανακοίνωσης στο Μουσείο της Ακρόπολης, είναι όχι απλά υπερβολικές μα και παραπλανητικές. Συνήθως, τέτοιου είδους τακτικές συναντώνται σε κράτη της υποσαχάριας Αφρικής.

Ειδικά όταν έχουμε να κάνουμε με μια κυβέρνηση που παλινδρομεί μεταξύ εξευρωπαϊσμού και οπισθοδρομικότητας, και με πρωτοκλασάτα στελέχη της να έχουν πιαστεί αρκετές φορές τεχνολογικά αναλφάβητοι (σ.σ. όχι πως οι προηγούμενες κυβερνήσεις ήταν καλύτερες). Εκτός και αν η χρήση των Twitter και Facebook θεωρείται τεχνολογική γνώση.

Έξαλλου, η υλοποίηση γίνεται από ανθρώπους οι οποίοι βρίσκονται πολλά κλιμάκια κάτω από το εκάστοτε πρωθυπουργικό και κάθε υπουργικό γραφείο. Ίσως, όλα αυτά τα επικοινωνιακά τεχνάσματα -τα οποία έχουν πολιτικό πρόσημο- να βολιδοσκοπούν κάπου αλλού. Αμφιβάλλω όμως, αν αυτές οι λεκτικές υπερβολές είναι οι σωστές ώστε να προσελκύσουν πραγματικά σοβαρούς επενδύτες.

Σίγουρα πάντως, μέχρι τώρα οι εταιρείες κάθε βεληνεκούς στη χώρα μας δε δούλευαν με σήματα καπνού και -ασχέτως των κυβερνητικών ανακοινώσεων και των παπαγαλίζοντων ΜΜΕ- η Microsoft δε θα φέρει ούτε κάτι νέο ούτε κάτι που δεν υπάρχει ήδη.

Το βέβαιο είναι ότι η τεχνολογία βασίζεται στα προστάγματα της καπιταλιστικής οικονομίας και είναι, πλέον, και προϊόν πολιτικής. Όπως και να έχει, μια επένδυση κρίνεται μόνο όταν αρχίσει να λειτουργεί, όχι κατά τη δημιουργία της.

https://osarena.net/ellada-chora-ilioy-cloud-tis-microsoft/